انا للله وانا الیه راجعون

وقوع حادثه غم بار زلزله آذربایجان را به تمامی مردم آن دیار علی الخصوص آسیب دیدگان حادثه تسلیت عرض می کنیم و برای آنان صبر جزیل مسئلت داریم.

تحریریه نشریه دانشجویی هیچ

پسر شیخ و مدرک دکترای افتخاری!

شیخ ما (مستدام افاضاته)در تالار بیت خود بر روی کرسی اش لم زده بود که دختش وارد شد، و گفت:مژده پدرجان،مژده!

-شیخ :چه شده؟ هان؟

-دخت:نا مشتلوق نگیرم نمی گویم ،پدر همیشه مخمور و عصبانی خودم!!!

-شیخ:باز به رویت خندیدم دور برداشتی؟زود بگو تا از شنیدنش منصرف نشده ام،آخر تورا چه به خبر خوش ،سق سیاه تو فقط برای خبر فوت آوردن خلق شده و لا غیر.

-دخت:هر چه دل تنگت می خواهد بگو شیخ بابا جان ،من ناراحت نمی شوم!چرا که خیلی خوشحالم!امروز نتایج دکترا آمد و من پس از سنوات مدید درس خوانی قبول شدم آن هم کجا ؟ پایتخت !

-شیخ: گفتم آبی از تو گرم نمی شود ،انگار چه کار کرده،دکترررررررا قبول شده ام!حتما انتظار داری به تو تبریک هم بگویم و ولیمه ای نیز به مردم بدهم!

-دخت :یعنی چه پدر جان ؟کار بزرگی نیست؟می دانی فقط تعدا قلیلی قبول می شوند ،آن هم بدون هیچ سهمیه ای!برایتان  متاسفم !واقعا که !شیرینی این قبولی را به کامم تلخ کردید!

-شیخ :آخر کار تازه ای که نکردی !اصلا دکترا به چه درد می خورد!مگر در این ولایت به امثال تو کاری می دهند تا انجام بدهی!همین خواجه صیف علی بدون هیچ سوادی مسئول خزانه داری و مالیات شد!هزار تا از این دکترایی که تو می خواهی بگیری جلویش سر خم می کنند

-دخت:همین شده که همه چیز گران است و تورم 36درصد!پول هایمان هم اختلاس می شود!همه هم بیکارن!

-پدر :اولا خفه شو!دوما تورم بنا بر فرمایش حاکم عزیزمان (لا توقف انفاسه) 6 درصد است !اصلا گرانی کو !به من نشانش بده تا محبوسش کنم!ما نفهمیدیم گرانی از آدمیان است یا جنیان.سوما دخترجان من!عزیزک بابا،دلبندم ،نفهم!!!کم آب به آسیاب دشمن بریز!آنقدر بگویید گرانی هست تا مردم واقعا باور کنند گرانی هست.

-دخت:من کاری ندارم به این حرف ها !شما قانع نشدنی هستید!ولی حداقل به خاطر چند سال تلاش من برای قبولی بد نبود تصنعی می خندید!

-پدر:بی خودی زحمت کشیده ای !زودتر می آمدی پیش خودم تا یک مدرک دکترا از آکسفورد فرنگ برایت می خریدم تا تو هم مثل داداشت زود تر از این ها دکترا می گرفتی.

-دخت:نمی خواهید بگویید این کار را کرده اید !مدرک خریده اید!واقعا شما پدر و پسر شورش را در آورده اید!می دانید این کار جرم دارد!

-شیخ نعره ای زد و گفت :ساکت!چه جرمی !بد است برادرت  با این مدرک ریاست و کیاست دار شده!پول داده ایم ،آش خورده ایم.این کجایش جرم است!تازه این در میان امرای ما رسم نیکویی است!همین خواجه عمران که وزیر ولایت است دیپلم  هم نداشت ولی وزیر شد.

-دخت:پدر جان دیدی که چه کارش کردند!عزلش کردند و بعدا که دق کرد مرد!

-شیخ (خفیه الله معاصیه) گفت :آن برخورد هم عده از این مجلسی های جوزده بودند که بعد از پشت در ماندن در همه پرسی اخیر پشیمان شدند.چیز خاصی نبود.تو نترس .می خواهند بیایند از خودمان به خودمان شکایت کنند؟بگزار بیاین!

-دخت :حالا مدرکش چیست؟

-شیخ :دکترای شناخت بررسی علوفه دامی در راستای توسعه شهری!phd  هم دارد!در همان دانشگاهی که تو قبول شده ای نیز تدریس می کند.

-دخت زیر لب گفت :اکنون می فهمم که نخبه ها چگونه فرار می کنن!

-شیخ :باز چیزی گفتی؟

-دخت :نه پدر من بروم دنبال کاهای ثبت نام!

همواره ی روزگار با ما جاری باشید!

بسم الله الرحمن الرحیم

ضرورت آگاهی و بینش سیاسی دانشجویان؛

در جوامع توسعه یافته آنچه که می تواند برای ما حائز اهمیت و ارزش باشد اطلاع کافی قشر فرهیخته آن جامعه(قشر دانشگاهی) از اوضاع و احوال جامعه ای است که در آن زندگی می کنند و هم چنین تسلط نسبی آن افراد بر رخداد های سیاسی ،اجتماعی و... که توسط حکومت ان کشور اعمال می شود .به طوری که کمتر عضوی از جامعه مطرح شده پیدا می شود که بگوید از سیاست های اقتصادی ،فرهنگی و یا سیاسی دولت اطلاعی ندارد.مع الوصف آن چه که نگارنده را ملزم به تامل در این موضوع کرده متاسفانه مشاهده عکس فرایند فوق که در جوامع مدرن و امروزی اتفاق می افتد در کشور خود می باشد به صورتی که کمتر دانشجویی پیدا می شود که از اوضاع و سیاست گذاری های دولت در بخش های مختلف اطلاع داشته باشد.قطعا ادامه روند فعلی  منجر به پیامد های ناگواری خواهد شد که آثار زیان بار ان تا حدودی در سال های اخیر مشاهده شده است.اگر قشر فرهیخته ی هر جامعه نسبت به وضعیت جامعه بی اهمیت باشد قطعا راه به جایی خاص نخواهیم برد.دلایل کثیری می تواند ان دسته از افراد بی اهمیت را مجاب کند که  در این امور تامل نکنند از جمله دغدغه امرار معاش ،ادامه تحصیل و...اما تمامی این مسایل وابسته به دخالت و تامل عمیق در تمامی رویدادهای جامعه است.قطعا حضور فعال این قشر در تمامی زمینه های حکومتی  منجر به کنترل دولت در این امور می شود و دولت را مجاب می کند تا با اعمال سیاست هایی نظیر اشتغال زایی و... راه را بر همگان هموارتر سازد اما اگر عکس این موضوع یعنی روند فعلی رفتار دانشجویان در قبال اوضاع جامعه صورت بگیرد می بینید که با بیکاری عظیم و دغدغه ی بزرگی مواجه می شوند که زندگی آنان را تحت تاثیر قرار داده است.این تنها یک مثال از هزاران مثالی است که می توان بیان کرد .پس می توان این نتیجه را گرفت که آگاهی و بینش افراد در تمامی زمینه ها علی الخصوص در سیاست می تواند متضمن روی کار امدن دولتی بر مبنای رفتارهای کارشناسانه و متعهدانه باشد که نتیجه اش اعمال سیاست های درست فرهنگی ،سیاسی ،اقتصادی و... است ،که همه این ها ما را به سمت مدرنیته شدن و یا همان جهانی شدن به قول مارشال  می برد .فلذا حضور در تمامی بحث ها و مطالعه سیاسی ،اجتماعی دانشجویان التزامی صریح و روشن به نظر می آید .این بحث علی رغم نظری که مطرح است و بیان می دارد که این گونه کارها دانشگاه را سیاسی و به تبع آن جامعه را نیز سیاسی می کند باز هم بر ضرورت بینش سیاسی دانشجویان تاکید می کند وابراز دارد که این موضوع به مبنای حق تعیین سرنوشت خود است نه سیاسی کاری هایی که  امروزه مشاهده می کنیم .جامعه سیاسی یا بهتر است سیاست زده بگوییم، جامعه ای است که برای منافع خود دست به هرکاری بزنیم که مثال آن را به وفور امروزه مشاهده میکنیم ،از قبیل پخش شب نامه ها ،توهین و تخریب در رسانه های یک طرفه ،تهمت پراکنی ،ترویج شایعه در مورد افراد و... و قطعا با انچه که در این نوشتار ذکر شده تفاوت  دارد.جامعه ای که از لحاظ سیاسی در حد کمال است(ایران اوایل انقلاب اسلامی)  با جامعه ای سیاست زده (ایران فعلی) زمین تا آسمان تفاوت دارد و نمی توان از یک منظر به آن نگریست .ضرورتا می توان استنباط کرد که افرادی که بدنبال طرح مسایلی این چنینی  هستند حتما منافع خود را در خطر می بینند که از آگاهی اجتماعی و سیاسی دانشجویان می ترسند .مع ذلک آگاهی و بینش سیاسی دانشجویان در عصر حاضر  برای پیشرفت و جهانی شدن  لازم و انکارناپذیر است.

میلاد شیراوند    سردبیر سیاسی نشریه دانشجویی هیچ      

دقت کردین یه حرفایی تو دلتون هست که با خودتون میگین بگم،بعد دوباره پشیمون میشین میگین بگم که چی مثلا؟خلاصه آخر می نویسی و بعد پاکش میکنی.

-این چه وضعه لباس پوشیدنه؟چرا کوتاهه؟ چرا تنگه؟ چرا موهات اینجوریه؟چرا آرایش داری؟چرا می خندی؟چرا بلند حرف میزنی؟چرا این طوری راه میری؟چرا با اون پسره حرف زدی؟چرا با اون دختره حرف زدی؟چرا؟چرا؟ چرا؟؟؟؟؟....

آقا از اون اول که رفتیم مدرسه تا الان که دانشجوییم هزار بار این سؤالا رو شنیدیم.هیچکس هم نگفت دخترم پسرم دردت چیه؟تو دانشگاه خدای نکرده(!)چه کمبودی داری؟این روزا ادم چادر هم بپوشه،حراست که میبینه به خودش شک میکنه!

در این مواقع همه مسئول حراست از ما میشن ولی وقتی یه مرد،معلوم نیست از کجا میاد تو حیاط خوابگاه!وقتی سقف خوابگاه داره می ریزه وقتی تو آّب انقدر آهک و گچ هست که کم کم موهامون هم داره می ریزه و کم مونده سنگ کلیه بگیریم.وقتی یکی به خاطر اینکه هر دفعه باید چمدانها رو 4 طبقه بگیره بغلش ببره بالا،روانه ی دکتر میشه،_فقط به خاطر اینکه حاضر نیستن آسانسورها رو راه بندازن_،وقتی غذای دانشگاه از نظر کیفیت از آخر اول میشه،وقتی......ههییییی....چی بگم؟!اگه قرار به شمردن باشه خودتون این چیزا رو بهتر از من میدونین. خلاصه در این مواقع هیچکس نیست و همه کار دارن،وقتی هم نگاهشون میکنی که آقا،برادر من،خواهر من،شما که احساس مسئولیت و حراست میکنی،تو لیست مسئولیت های شما فقط دور لباس دانشجو ها خط قرمز کشیدن که انقدر بهش توجه میکنین؟!یعنی اگه آدم خیلی درست و خیلی مناسب(!)لباس بپوشه ولی جونش و سلامتش امنیت نداشته باشه اشکالی نداره؟؟!....،روشون رو میکنن به آسمون و شروع میکنن به سوت زدن!!!که اگه خیلی هم اصرار کنی یه ستاره ی دب اکبری،دب اصغری ،چیزی میندازن پشت مدرکت که از فاصله ی چند مایلی هم چشمک بزنی!

ولی اگه دقت کنیم متوجه میشیم خواسته های خیلی بی جایی داریم!آخه یکم فکرکنین،دانشجو از اسمش معلومه،کسی که میخواد علم بدست بیاره،دانشگاه هم همینطور،محل کسب علم.پس نتیجه میشه که موجود نحیفی که اسم دانشجو رو یدک میکشه نمیاد دانشگاه که غذای خوب بخوره.یا در مورد خوابگاه که دیگه لازم به توضیح نیست،اسمی که داره کاملا نشانگر اینه که فقط بری توش بخوابی،پناهگاه نیومدی که امنیت می خوای.هتل نیست که انتظار در و دیوار سالم و آب تصفیه شده داری!آخه رسیدن به این جواب ها انقدر سخته که این همه فلسفه چینی کنیم راجع بهش؟؟!! اصلا این روزا همه دارن تو امکانات و کیفیت بالا شنا می کنن، تو اگه امکانات نداری و سر کلاس با سوسک و موش درس می خونی و تو حیاط دانشکده سگه با خانم بچه ها از کنارت رد میشه تازه انتظار هم داره بهش سلام کنی(!)_خب بیچاره حق آب و گل داره اونجا_باید به خودت افتخار کنی،چون الان عصر متفاوت بودنه، کلاس داره!!!

آقای محترم،خانم محترم، دانشجوی عزیز،خواهشا حواست به درست باشه و انقدر تو حاشیه ها پرسه نزن،لطفا!!!

تا همین جا هم که حرف هات رو نوشتم احساس پشیمونی میکنم،فقط نوشتم که اگه فردا روزی بهت گفتن چرا کار نداری،چرا خونه نداری،چرا انقدر اطلاعاتت راجع به رشته ای که خوندی کمه، نندازی تقصیر ما،که اینا حرف هام رو ننوشتن.

دانشجو شدی که درس بخونی و مدرک بگیری،فقط هم مدرک بگیریا،درک مطلب و این چیزا رو بزار واسه بعد!!! نه اینکه بری دنبال امنیت و کیفیت. یک بار دیگه هم از اون ذهن مشوشت از این جور جمله ها تراوش کنه باید با کهکشان راه شیری طرف بشی...!!!از ما گفتن،خود دانی!!!!

                                                            -سعیده یادگار-

مادرم ! به پاس آنچه به من داده ای ، به ستایش محبتهای بی اندازه ات ، و به وسعت همه خوبیهایت دوستت دارم   

 روز مادر بر همه مادران عزیز مبارک...............

مرا  مادر من  نادان  زاد                  پدرم نیز چو استادم دید،گشت ار تربیت من آزاد

پس مرا منت  استاد  بود                   که به تعلیم من ایستاد استاد

هرچه دانست آموخت مرا                 غیر یک نکته که ناگفته نهاد

قدر استاد  نکو  دانستن                    حیف استاد به  من  یاد  نداد

روز معلم را بر تمامی پیشه وران این حرفه تبریک و تهنیت عرض می نماییم.

تحریریه نشریه هیچ

ای استاد بزرگ درسهای شگفت من

ای که روح تشنه ام بی تاب جام کلمات زرین توست

روح تشنه ای که با هر سخن از سوی تو لبریز و تهی از آگاهی میشود....

لبریز از معرفت سخنانت ...وتهی برای سیراب شدن دوباره...

آموخته ام که حسی زیباتر از عشق وجود دارد ...

و آن حس ناب ارادت و دوست داشتن است...

و اکنون من سرشار از این حس ناب هستم"حس ارادت به پیشگاه پاک استادم"

 به این امید دم میزنم که با هر نفس بیشتر بتوانم در مسیر زندگی از وجود استادم بهره مند شوم......

  روزت مبارک

ندا عباسی

دیروز،حسین(ع) را به ضرب تیغ و سنگ آزردند

و چندی پیش،عیسی(ع)گفت:خدایا اینان را ببخش.

چندی پیش،بر سر عیسی(ع)تاج خار نهادند و در کوچه ها به راهش انداختند

و دیروز حسین(ع)گفت:کجاست یاری کننده ای که مرا یاری کند!

دروز،آری همین دیروز،خورشید پیکر حسین(ع)بر بلندای نیزه بود

و چندی پیش،عیسی(ع)گفت اینان نمیدانند چه میکنند.

چندی پیش،آری چندی پیش،صلیب،عیسی(ع) را بر بلندای آسمان کشید

و دیروز حسین(ع)گفت:....پس آزاده باشید.

و امرز،زیر چکمه ی اندیشه هایمان پیکر مظلومان را له میکنیم،سرهایشان را بر نیزه ی نادانی می افرازیم و کف مهربانان را ،با میخ های اعمالمان بر صلیب خودخواهی میکوبیم،

و خود بر مصائب مسیح(ع) و حسین(ع) میگرییم.

ای عیسی ناصری(ع)!

به خود ببال که در جهل ما نبودی

ور نه تورا نیز چون حسین(ع)

مسلمانان بر صلیب میکشیدند.

(جبران خلیل جبران)

                                                                   -سعیده یادگار-

خبری:(فرشید میرشکاری)جامعه اسلامی دانشجویان دانشگاه ارومیه با نصب بنرهایی از برگزاری تریبون آزادی با موضوع *آیا نظام ساختاری کشور نیاز به تغییر دارد*با حضور دکتر قدیری ابیانه سفیر سابق کشور مان در ایتالیا،در تاریخ 28اردیبهشت ماه سال جاری خبر داد.ولی دانشجویان به محض مراجعه به سالن شهید چمران با اطلاعیه ای تحت عنوان مراسم لغو شد مواجه گشتند .اعضای جامعه اسلامی نیز بدون اطلاع رسانی  مجدد از برگزاری مراسم در سالن شهید یعقوبی پردیس شهر باز هم موجب سردرگمی دانشجویان شد!گفتنی است در حین اجرای برنامه موضوع بحث به سیاست خارجه تغییر کرده و تعداد اندک از  دانشجویانی قصد صحبت داشتند محل را ترک کردند.مراسم تریبون آزاد نیز با حضور تعداد قلیلی از اساتید دانشگاه پایان یافت!

در یک شب که مهمانی با شکوهی در قصر پادشاه برپا شده بود،مردی به آنجا آمد و خود را مقابل شاهزاده به خاک انداخت.درحالی که یکی از چشمانش بیرون پریده و حدقه چشمش خالی شده بود،همه مهمانها به او چشم دوختند.

شاهزاده از او پرسید:

-چه اتفاقی برایت افتاده؟

و مرد پاسخ داد:

-ای شاهزاده!من دزدی حرفه ای هستم.امشب نیز که آسمان مهتابی نبود،برای دزدی از یک مغازه ی صرافی رفته بودم.همچنان که از پنجره بالا میرفتم،به اشتباه وارد یک مغازه بافندگی شدم.در تاریکی،به طرف دستگاه بافندگی دویدم که چشمم در اثر برخورد با دستگاه از حدقه درآمد.و اکنون ای شاهزاده!در مورد آن مرد بافنده نزد شما آمده دادخواهی میکنم.

آنگاه شاهزاده،قراولی در پی بافنده فرستاد.او آمد و حکم چنین صادر شد که یکی از چشمان بافنده از حدق بیرون آورده شود.

بافنده گفت:

-ای شاهزاده!حکم منصفانه است.عادلانه است که باید چشم من بیرون آورده شود،ولی افسوس که هر دو چشم برای من لازم است تا هنگام بافت لباس بتوانم هر دو طرف آن را ببینم.اما همسایه ای دارم که پینه دوز است.او نیز دو چشم دارد،درحالی که در حرفه اش احتیاج به دو چشم ندارد.

پس شاهزاده فرستاد تا پینه دوز را بیاورند.او آمد،و آنها یکی ازدو چشم پینه دوز را درآوردند.

و اینگونه عدالت به خوبی اجرا شد.....

"جبران خلیل جبران"

                                                             -سعیده یادگار-

معرفت فقهی از دیدگاه امام خمینی

حضرت امام خميني (ره) از فقهاي اصولي معاصر است، بنابراين معرفت فقهي ايشان واجد ويژگي‌هاي فقهي مكتب اصولي است. از مهمترين ويژگي‌هاي مكتب اصولي مي‌توان به اعتقاد به حجيت عقل، اجتهاد، پذيرش اصل تبعيت احكام از مصلحت و مفسده، اصالت اباحه، منطقه الفراغ، حجيت ظن و اعتقاد به قرآن، سنت، عقل و اجماع به عنوان منابع توليد معرفت ديني. مهمترين و بارزترين ويژگي مكتب اصولي، اعتقاد به عقل به عنوان منبعي جهت استنباط احكام و تعاليم ديني و به تبع آن "اجتهاد" است. عقل در تفكر اصولي، از چنان جايگاهي برخوردار است كه وجوب عقلي را مقدم بر اوامر شرعي مي‌دانند و با اين مبنا كه "الاحكام الشرعيه الطاف في‌الاحكام العقليه"، حتي درباره اثبات امامت نيز، بيش از نقل بر وجوب عقلي تأكيد مي‌كنند. به نظر علامه حلي، وجوب عقلي در باب امامت، تمسك به وجوب سمعي و نقلي را محال و ممتنع مي‌كند، زيرا كه شرع متاثر از واجبات عقلي است و بنابراين، وجوب عقلي نصب امام بر خداوند، و نيز مقتضاي عقلي لطف الهي، مانع از آن است كه از وجوب نقلي تعيين امام توسط مردم جستجو شود. ذيلا به چند ويژگي بارز معرفت فقه اصولي پرداخته مي شود .‏
ملازمه عقل وشرع
اصوليون، عقل را يكي از منابع چهارگانه استنباط احكام شرعي در كنار كتاب، سنت و اجماع مي‌دانند. اين فقها، بين عقل و شرع رابطه ناگسستني قائلند كه به آن قاعده "ملازمه عقلي و شرع" مي‌گويند و بر اساس آن هر چه را كه عقل به آن حكم كند، شرع نيز طبق آن خواهد كرد و هر آنچه را كه شرع حكم كند، عقل نيز آن را تائيد مي‌نمايد.
منظور از ملازمه عقلي، اين است كه اگر عقل به حسن يا قبح چيزي حكم نمود، عقلاً لازم است كه شرع نيز حكمي مطابق عقل داشته باشد، چه اينكه، شارع هم از عقلا، بلكه رئيس عقلا و خالق عقل است، پس او هم از آن حيث كه عاقلي است، همچون ديگر عقلا است و گرنه حكم شارع، بما هو عاقل، مستلزم خلف خواهد بود. معقول نيست كه شارع با حفظ حيثيت عاقل بودن، به آنچه مورد حكم عقلا است، حكم نكند. در نتيجه، احكام ناظر به مصالح عمومي، از آن جهت كه عدل است، نزد عقلا و از جمله شارع، حسن است و فاسد عمومي از آن جهت كه ظلم است، نزد عقلا و شارع قبيح و ناروا است.‏
چنانكه اشارات فوق، نشان مي‌دهد، فقيهان اصولي شيعه، عقل را در جعل مصالح و مفاسد توانا مي‌يابند، "به گونه‌اي كه در مستقلات عقلي حكم شرع را تنها بر سبيل تأكيد و تائيد  حكم عقل مي‌دانند و نه تأسيس مصالح و مفاسد".
به هر حال گفتار فوق، جايگاه عقل را در معرفت فقهي و روش‌شناسي فقهاي اصولي و به تبع آن حضرت امام نشان مي‌دهد. نكته مهمي كه در اينجا بايد متذكر شد اينكه، عقل در معرفت فقهي و فقه سياسي شيعه نيز، لاجرم به معناي "عقل عملي" است كه اساساً بر مدار حسن و قبح عقلي و ملازمه آن با حكم شرعي استوار است. بدين‌سان، منظور از عقل در فقه شيعه، همان مدركات و آراي عقل عملي است كه با تكيه بر حسن و قبح عقلي و به استقلال يا به طور غير مستقل به توليد حكم شرعي در "تدبير مدن" و زندگي سياسي شيعه مي‌پردازد.‏
اجتهاد
ويژگي ديگري كه ناشي از اعتقاد علماي اصولي به صلاحيت عقل در توليد معرفت ديني است، "اجتهاد" است. اجتهاد، توانمنديهاي اساسي را به فقهاي شيعي براي رويارويي با مسائل مهم جدي جهان معاصر اعطا كرده است. اصوليون بر خلاف اخباريه، ضمن تعريف اجتهاد به كوشش در استنباط احكام شرعي از راههاي ظني ولي معتبر و با استفاده از ادله اربعه، معتقدند با تكيه بر دو مقدمه تعيين كننده به وجوب اجتهاد و حضور مجتهد در زندگي سياسي حكم مي‌كند؛ نخست؛ اشتراك تكاليف ديني ـ سياسي در دوران حضور و غيبت و ثبوت اين تكاليف تا روز قيامت است و دوم؛ غيبت امام معصوم و عدم امكان دريافت بي‌واسطه حكم از شارع و در نتيجه "انسداد باب علم" نسبت به احكام شرعي ـ سياسي به طور غالب در دوره غيبت.
بدين‌لحاظ، طريق تحصيل و استنباط احكام شرعي ـ سياسي، غالباً منحصر در ظنّ است. البته انسداد باب علم، هرگز به معناي حجيت و اعتبار هرگونه ظني نيست، زيرا بسياري از ظنون، ممكن است پس از مدتي جستو جو دچار تعرض و انحلال شده و خطاي آنها معلوم شود. بدين‌سان، هر ظني معتبر نيست، بلكه تنها "ظن مجتهد" كه از جهد و تلاش بسيار حاصل شده، حجت است.
به گفته داود فيرحي در كتاب "قدرت، دانش و مشروعيت در اسلام" ، روش‌شناسي اجتهاد كه انديشه سياسي شيعه، اكنون بر بنياد آن استوار است ، چهار ويژگي اساسي دارد؛ نخست، چنانكه گذشت، بر ظن ويژه‌اي كه همان "ظن اجتهادي" است، بنا شده است. ثانياً، از عقلانيت خاص و فهم بشري غير معصوم برآمده، ثالثا ً؛ مطابق مبناي شيعه، آنچه انساني است، خطاپذير است و فرضيه‌اي است كه فقط تا "اطلاع ثانوي" اعتبار شرعي دارد. چهارم آنكه انديشه سياسي شيعه ، بدين لحاظ كه جامعه سياسي را به اكثريت عامي و مقلد و جماعت محدود مجتهدان، تقسيم مي‌كند، به اعتبار "دانش اجتهادي" ، عالمان دين را در موقعيت سياسي ـ فرهنگي متمايز و ممتاز مي‌نشاند.‏
مصلحت
اعتقاد به مصلحت و تبعيت احكام از مصالح و مفاسد، يك مفروض پذيرفته شده در كتب فقهي و اصوليون شيعه است. از ديدگاه فقهاي اماميه، احكام شرعي بر اساس مصالح و مفاسد واقعي و نفس‌الامري است و هيچ حكمي را نمي‌توان يافت كه در جعل او مفسده يا مصلحتي ملاحظه نشده باشد. اين مصالح و مفاسد در واقع همان ملاكات و علل احكام است و احكام نيز دايرمدار آنهاست. استاد مطهري در اين‌باره مي‌نويسد: "قوانين اسلامي به اصطلاح امروز در عين آنكه آسماني است، زميني است، يعني بر اساس مصالح و مفاسد موجود در زندگي بشر است. بدين معنا كه جنبة مرموز صد در صد مخفي و رمزي ندارد كه بگويد، حكم خدا به اين حرفها بستگي ندارد، خدا قانوني وضع كرده و خودش از رمز آن آگاه است، نه، اسلام اساساً خودش بيان مي‌كند كه من هر چه قانون وضع كرده‌ام، بر اساس همين مصالحي است كه يا به جسم شما مربوط است يا به روح شما، به اخلاق شما، به روابط اجتماعي شما، به همين مسائل مربوط است، يعني يك امور به اصطلاح مرموزي كه عقل بشر، هيچ به آن راه نداشته باشد، نيست".
همان‌طور كه اشاره شد، شارع مقدس اسلام در جعل احكام، مصالح بندگان را مدّ نظر داشته است و از طرفي حكم ديني در صورتي منجر مي‌شود كه مكلّف عالم به آن باشد و اين امر حاصل نمي‌شود، مگر اينكه علاوه بر شناخت حكم، موضوع آن نيز شناخته شود. وقتي شارع مصلحت را در موضوع حكم اخذ كرد، چون شناخت موضوع آن بستگي به فهم عرفي دارد، قهراً شناخت عقل و عرف را در مصالح كافي دانسته است، در غير اين صورت بايد طريق ديگري را براي بيان و شناخت موضوع اظهار مي‌كرد و عدم جعل طريق ديگر، به معناي صحّه گذاشتن بر فهم مكلف در تشخيص مصالح مي‌باشد.
حضرت امام خميني (ره) با اعتقادي كه به عنصر "مصلحت" داشت، ضمن دستور تشكيل "مجمع تشخيص مصلحت نظام" مي‌فرمايد: "مصلحت نظام از امور مهمه‌اي است كه گاهي غفلت از آن موجب شكست اسلام عزيز مي‌گردد. امروز جهان اسلام، نظام جمهوري اسلامي ايران را تابلوي تمام‌نماي حل معضلات خويش مي‌دانند. مصلحت نظام و مردم از امور مهمه‌اي است كه مقاومت در مقابل آن ممكن است اسلام پابرهنگان زمين را در زمان‌هاي دور و نزديك زير سئوال ببرد و اسلام آمريكايي مستكبرين و متكبرين را با پشتوانه ميلياردها دلار توسط ايادي داخل و خارج آنان پيروز گرداند".‏
قابليت انعطاف احكام با توجه به مقتضيات زماني و مكاني
يكي از مهمترين سئوالات در فقه اين است كه آيا صدور احكام شارع مقدس به نحو قضيه جزئيه خارجيه است و يا اينكه به نحو قضيه حقيقيه كليه صورت گرفته و از باب القاي اصول است كه تفريع و تطبيق آن را به عهده مؤمنان و عقل آنان واگذاشته است؟ اخباريون، معتقدند هيچ واقعه‌اي كه مورد احتياج امت تا روز قيامت است، خالي از حكم شرعي نيست ، بنابراين احكام مورد احتياج است تا روز قيامت متناهي و دگرگوني‌ناپذير است. در نتيجه، جزئيات همه احكام در همه زمانها و مكانها نزد ائمه معصومين عليهم‌السلام مخزون و محفوظ است و ائمه از طريق مجموعه‌اي از اخبار و احاديث كه غالبا گردآوري شده‌اند، همه اين احكام را در دسترس شيعيان قرار داده‌اند. بدين‌سان حلال محمد (ص) ، تا يوم قيامت حلال است و حرام او حرام و تنها وظيفه شيعيان جستجوي احكام از خلال اين روايات و التزام و عمل به آنهاست. برعكس، اصوليان اولاً احكام را غير متناهي مي‌دانند و ثانياً عقيده دارند كه صدور احكام از جانب شارع، از باب القاي اصول بوده و به نحو قضيه حقيقيه صورت پذيرفته است. وظيفه مجتهد استنباط احكام مسائل نامتناهي از اصول متناهي، احكام متغير از ثابت و زماني از غير زماني است. به همين لحاظ، مجتهدين به ضرورت طلب علم در راستاي اجتهاد احكام، در شرايطي متفاوت با شرايط صدور روايات در نظر دارند.
به طور كلي، مجتهدين اصولي، ضمن
 آنكه اصل اجتهاد را كوشش عقلاني و عقلايي براي تطبيق اصول كلي و با عنايت به شرايط و مقتضيات زماني و مكاني مي‌دانند، به كارگيري قواعد حاكم و ملاك‌هاي موجود در متن شريعت را از يك طرف و انتزاع قواعد كلي و استفاده از آنها را از طرف ديگر مايه انعطاف اسلام در تطبيق با زمان و دستمايه قوت آن در سازگاري و اداره جامعه در هر عصر و زمان ديده‌اند.
آنچه از فرمايشات حضرت امام برداشت مي‌شود،اين است كه همه موضوعات احكام مي‌تواند تحت تأثير زمان و مكان به معناي عام قرار گيرد و تغيير كند و وقتي موضوعات و مصالح و ملاكات احكام تغيير كرد، ضرورتاً حكم نيز تغيير مي‌كند، چرا كه نسبت ملاك به حكم، شبيه نسبت علت به معلول است و اين شامل تمام احكام عبادي و معاملات به معناي اعم مي‌شود و فقط يك حكم تكليفي ثابت داريم و آن وجوب حفظ اسلام است. امام معتقد است، در شرايط خاص هر امر عبادي و يا غير عبادي‌اي كه مخالف مصالح اسلام باشد، مي‌تواند تعطيل گردد. به نظر ايشان زمان و مكان در صدور حكم حكومتي و در توسعه و تضمين احكام و اجتهاد و استنباط آن نقش مهم و مؤثري دارد و موضوعات و احكام مي‌تواند تحت تأثير شرايط زماني و مكاني تغيير يابند.‏
پذيرش بناي عقلا و عرف در تعيين مصاديق حكم شرعي
سيره عقلا و يا عرف عام روشي است كه جايگاه خاصي در ابواب فقهي دارد و تطبيق عناوين بسياري از احكام و تشخيص افراد و موضوع حكم، به عهده آن واگذار شده است. به استثناي بخش عبادات، بخش اعظمي از فقه را موضوعاتي تشكيل مي‌دهند كه ماهيتي عرفي دارند، مانند بيع، اجاره، صلح، دين و ... كه اينها اموري نيستند كه شريعت اسلام آن را ايجاد كرده باشد، بلكه اين امور ماهيتي عقلايي دارند و در جوامع قبل از اسلام نيز مرسوم بوده‌اند.
جوامع بشري در سير تكاملي خود، مدام در اين امور عرفي و عقلاني تغييراتي ايجاد مي‌كنند و اشكال اين روابط و پيوندهاي اجتماعي را دچار تنوع و دگرگوني مي‌سازند. بنابراين عرف، نقش مهمي در تعيين موضوع در بسياري از مباحث فقهي دارد. عرفيات قديم، جاي خود را به عرفيات جديد مي‌دهند و يا آنكه در اشكال بديع و متنوع‌تري، نمود پيدا مي‌كنند. بنابراين نحوه برخورد فقها با اين عرفاي جديد مي‌تواند شاخص مناسبي براي برخورد با تحولات جديد محسوب شود.
در بين فقهاي اصولي، براي احراز مشروعيت عرف و بناي عقلا، سه نظريه عمده به شرح زير وجود دارد:‏
الف) بناي عقلا و عرف بايد در همه موارد مستند به قبول و پذيرش معصوم باشد، بر اين اساس، سيره‌هاي عقلايي عام كه ناشي از فطرت و اعتبارات عام عقلا و يا ناشي از نيازهاي جديد روش‌هاي جديد زندگي است، همگي بايد به امضا و تقرير با عدم منع شارع رسيده باشند، در غير اين صورت، حجت نخواهد بود. بيشتر فقها و اصولي‌ها از جمله مرحوم نائيني، شهيد صدر و سيد محمدتقي حكيم از هواداران اين نظريه هستند.
ب ) بناي عقلا و عرف در مواردي كه از فطرت اجتماعي و اعتبارات عقلايي ناشي مي‌شوند، نيازي به امضاي تقرير معصوم ندارد. از جمله هواداران اين نظريه شيخ محمد حسن اصفهاني و امام خميني (س) و علامه طباطبايي مي‌باشند. به عقيدة اصفهاني، شارع مقدس دو حيثيت دارد: حيثيت شارعيت و حيثيت عاقليت، به لحاظ دوم روش شارع با سلوك و سيره‌هاي عقلايي يكي است، زيرا او به لحاظ اين حيثيت از عقلا، بلكه رئيس عقلات، لذا نمي‌تواند مصالح و مفاسد عقلايي را ناديده بگيرد و بر خلاف آن حكم كند. بنابراين شارع در سيره‌هاي عقلايي مشاركت دارد، مگر اينكه احراز شود به عنوان شارع با آن سيره مخالفت كرده است. امام خميني در اين‌باره معتقد است، اگر ائمه مخالف سيره‌هاي جديد باشند، حتماً بايد بيان مي‌كردند، زيرا آنها آگاه به حال و آينده مي‌باشند. بنابراين همه سيره‌هايي كه در بيان عرف عقلا در زمان غيبت رايج مي‌شود، مورد امضاي ائمه است، مگر آنهايي كه مردود شمرده شده باشد.‏
ج ) بناي عقلا به طور كلي مستند بر عقل است. به اعتقاد اين گروه روش عملي عقلا خود موضوعيت دارد نه به لحاظ اينكه به سنت بر مي‌گردد، بلكه مستند آن حكم بديهي عقل است. عقلي كه در رديف كتاب و سنت و يكي از منابع استنباط احكام به شمار مي‌آيد، اما به لحاظ اينكه احكام الهي و ملاكات آن از مسائل حسي و تجربي نيست و نيز جزء قضاياي بديهيه نمي‌باشد. لذا عقل را بر آنها راهي نيست و حكم قطعي عقل فقط در موضوعاتي است كه از مسائل ضروري و بديهي (مثل حسن و قبح) باشد كه با لحاظ ملازمه بين حكم عقل و شرع اعتبار شرعي پيدا مي‌كند. آيت‌الله بروجردي را مي‌توان طرفدار اين نظريه ذكر كرد.‏
منطقه الفراغ
بر اساس نگرش فقها، بسياري از اعمال انسانها، محكوم به يكي از پنج حكم وجوب، حرمت، استحباب، اكراه و اباحه مي‌باشد كه فرد مكلف، بايد بر اساس اين احكام عمل نمايد. در عين حال حوزه ديگري نيز وجود دارد كه فقها از آن تحت عنوان حوزه مباحات ياد مي‌كنند كه حاكي از حكم شرعي است و آدمي در آن حيطه به خود واگذار شده است. برخي فقها معتقدند اباحه از سوي خداوند وضع شده، بنابراين اصل اعطاي اين آزادي نيز حكمي شرعي است و برخي معتقدند كه اباحه محتاج جعل نيست و بنابراين رد اين حوزه، حوزه فراغ يا "مالانص فيه" گفته مي‌شود. به هر حال نتيجه هر دو، اين است كه در تفكر اصوليون، بخش وسيعي از راهكارها به بناي عقلا و مصالح تعيين شده از سوي آنها واگذار شده است كه اين امر مصلحت انديشي و انعطاف پذيري اين گروه را در مواجهه با مسائل نوظهور آسان‌تر كرده و قدرت انطباق بيشتري به آنها مي‌دهد.
نتيجه اينكه علماي اصولي و به تبع آن حضرت امام، چنين مي‌انديشند كه اولاً فهم و اجراي شريعت براي اداره درست جامعه اسلامي ضروري است. ثانياً، در دوره غيبت به دليل فقدان حضور معصوم و عدم بسط يد او، مجتهدين به اعتبار علم و ملكه استنباطي كه دارند، بسياري از كار ويژه‌هاي
امام معصوم (ع) را در زندگي سياسي دوره غيبت به عهده گرفته و تأمين مي‌كنند.
بدين‌سان، جايگاه مجتهدين در زندگي سياسي ـ اجتماعي شيعيان، در دوره غيبت، همان‌ جايگاه امام معصوم در دوران حضور بوده و از اين حيث، اجتهاد را مي‌توان استمرار كار ويژه‌هاي امامت در شرايط متفاوت با دوران معصوم دانست.‏     معرفت فقهي از ديدگاه امام خميني (س)

12 فروردین روز جمهوری اسلامی بر تمام هم میهنان عزیزمان در جای جای ایران پهناور مبارک باد.

هیئت تحریریه نشریه هیچ

ویژه نامه زنده یاد یزدانیان منتشر شد؛

در ادامه مطلب این قسمت می خوانید:

 تنظیم و گردآوری:خانم ندا عباسی

تا جایی که یادمان است از همان زمان مدرسه از بس ما را تهدید های توخالی کرده بودند که اگر فلان کنید و بهمان کنید اخراجتان میکنیم و انضباطتان را کم میکنیم که دم دفتر رفتن شده بود تفریحمان.خودمانیم،هیچوقت هم کسی نگفت فلان برنامه ی فرهنگی را اجرا میکنیم تا فلان مشکل پیش نیاید،همه گفتند فلان تنبیه را درنظر میگیریم برای جلوگیری از از فلان مشکل.وارد دانشگاه شدم خواستم انتخاب واحد کنم،صفحه اول سایت یک تعهد نامه گذاشته بودند چون حوصله خواندنش را نداشتم و میدانستم بدون پذیرش وارد صفحه اصلی نمیشوم قبول کردم؛ولی بعدها برخی بندها را از دوستان شنیدم که بسیار جالب بود.

حالا اینجا یک سوال پیش می آید که ضمانت اجرایی برای این گونه  مصوبات وجود دارد؟یک جواب این است که امضای این موارد تنها برای ایجاد تعهد اخلاقی صاحب امضا گذاشته شده و اصلا قرار نیست کسی به کسی گیر بدهد، و اگر بخواهیم جواب مخالف این را مطرح کنیم یک سری مشکلات پیش می آید که به چند تای آن اشاره میکنیم:

مثلا یکی از ضوابط مربوط به ارتفاع کفش خواهران محترم است که نباید بیش از 5 سانتی متر باشد،بنابر این یک خط کش استاندارد و یک مسئول تمام وقت نیاز داریم.البته این روش مزیت اشتغال زا بودن را به همراه داردکه اگر از آن بگذریم میرسیم به هزینه های مربوط به خرید خط کش و احتمالا بحث های فلسفی و منطقی بر سر مقیاس دقیق خط کش ها.به این هم اشاره کنیم که اگر این تعهدنامه هم مثل تابلوی ممنوعیت استعمال دخانیات-که معمولا تعداد دوستانی که زیر تابلو مشغول دود کردن سیگار میباشند بیشتر از جاهای دیگر است- باشد،دیگر نیازی به این حرف ها نیست همه میدانند کجا جمع شوند.

سوال دیگر این است که اصولا وظیفه ی مدیریت دانشگاه در برابر معضلات فرهنگی دانشگاه چیست؟ یک جواب ممکن است این باشد که هیچی.جواب دیگر این است که خود تشکل های دانشجویی باید این امر را بر عهده بگیرند که در این حالت هم باز همان هیچی است.جواب سوم هم اینکه وظیفه ی حراست است تا با این ایده ها مخالفت کند که در این صورت همان هیچی خیلی بهتر است.مسئله ی دیگر اینکه اصلا به فکر یکسان کردن فضای بیرون و درون دانشگاه نباشید چون سیاست ما در بیرون دانشگاه این است که مردها زمین را نگاه کنند! پس برای داخل دانشگاه هم باید زمین را نگاه کنند که دوباره وظیفه ی مدیریت همان هیچی است.پس میبینیم صورت مسئله پاک شده و باید برویم سراغ حل مسائل دیگر.هرچند ما از اول هم راحت بودیم،ناراحت ها بروند فکری به حال خودشان بکنند.راستی میتوانیم جوایز سنگینی برای معدلA ها در نظر بگیریم تا بچه ها درسشان را خوب بخوانند،یا اینکه زمین دانشگاه را پر کنیم از چاله و دست انداز که همه مجبور شوند زمین را نگاه کنند.....

راه حل که هست مجال رسیدگی نیست.ما هم که در این میان راحت بودیم،ناراحت ها بروند فکری به حال خودشان بکنند.  

  -سعیده یادگار-

آن زمان که بنهادم سر به  پای آزادی           دست خود زجان شستم از برای آزادی

تا مگر بدست آرم دامن وصالش را             می دوم به پای سر در قفای آزادی

-خانم عاطفه حشمتی(گروه اجتماعی و ادبی)-

 گروه سیاسی و اجتماعی:خیلی ها دوست دارند بدانند که با پولی که اخیرا اختلاس شد دولت می توانست چه کارهایی انجام دهد که متاسفانه انجام نداد.

-می‌توان ۳۰ هزار واحد آپارتمان ۵۰ متری خریداری کرد.
میانگین قیمت هر متر در تهران دو میلیون تومان است.

- می‌توان ۶۷ میلیون فقره به افراد تحت پوشش کمیته امداد پرداخت کرد.
حقوق ماهانه‌ی هر تحت پوشش ۴۵ هزار تومان است.

- می‌توان ۳۵۳ هزار پراید خریداری کرد.
قیمت هر پراید حدود هشت ‌میلیون و ۵۰۰هزار تومان است.

- می‌توان ۴۲۸ هزار و ۵۷۱ وام خودرو پرداخت کرد.
بانک‌ها اغلب وام هفت‌میلیون تومانی برای خرید خودرو می‌دهند.

- می‌توان ۶۰۰ هزار شغل خانگی ایجاد کرد.
برای اشتغال خانگی پنج‌میلیون تومان وام داده می شود.

- می‌‌توان ۱۰۰ هزار شغل پایدار ایجاد کرد.
برای ایجاد هر شغل پایدار ۳۰‌میلیون تومان باید هزینه کرد.

- می‌توان به ۹ میلیون و ۸۲ هزار و ۶۵۲ کارگر حقوق پرداخت کرد.
حداقل حقوق کارگران برای سال ۹۰ چیزی نزدیک ۳۳۰هزار و ۴۰۰تومان است.

- می‌توان شش‌بار صنعت نساجی را نوسازی کرد.
برای نوسازی صنعت نساجی به ۵۰۰‌میلیون دلار نیاز است.

- می‌توان ۱۲میلیون دانش‌آموز را تحت پوشش قرار داد.
سرانه هر دانش‌آموز با محاسبه انرژی ۲۵۰هزار تومان محاسبه شده است.

- می‌توان طی دو سال، شهروندان ایرانی را بطور رایگان درمان کرد.
سرانه درمان برای ایران پنج‌درصد حداقل حقوق کارگران است.

- می‌توان ۲۷میلیون و پانصد هزار بشکه نفت خریداری کرد. (درآمد ۱۴روز فروش نفت ایران)
قیمت هر بشکه نفت صادراتی ایران ۱۰۹ دلار است.

- می‌توان برای ۲۴سال به صادر‌کنندگان جایزه پرداخت کرد.
بدهی دولت برای جوایز صادراتی از سال ۸۶ تاکنون به رقم ۴۵۰میلیارد تومان شده است.

- می‌توان ۶۰۰هزار زندانی را آزاد کرد.
آن دسته از زندانی‎هایی که تعهدی کمتر از پنج‌میلیون تومان دارند.

- می‌توان ۷۵هزار کلاس درس تحویل آموزش و پرورش داد.
با ۴۰میلیون تومان می‌توان بین ۲۰ تا ۳۰ کلاس درس برای دانش‌آموزان ساخت.

- می‌توان پنج‌میلیون و ۲۰۰هزار سکه خریداری کرد.
در حال حاضر هر سکه حدود ۶۰۰ هزار تومان است.

- می‌توان ۶۰۰ میلیون پرس غذا خریداری کرد.
قیمت میانگین هر پرس غذا پنج‌هزار تومان است.

- می‌توان در یک دوره به ۶۷ میلیون نفر از شهروندان ایران یارانه داد.